Indrukken van een paneldiscussie over mentale gezondheid

Indrukken van een paneldiscussie over mentale gezondheid
Geschreven door Marina van Montfort en Jim Allen

10 april was het zover. M:OED-lid Joyce Grul bracht drie deskundigen samen, die elk vanuit hun eigen perspectief in een paneldiscussie licht wierpen op het onderwerp mentale gezondheid onder jongeren. Alexandra Masciantonio doet o.a. onderzoek naar hoe sociale media een plaats innemen of zelfs binnendringen in ons leven, hoe we als burgers betrokken zijn en hoe dit ons geestelijk welbevinden beïnvloedt. Het is een zegen als het gaat om hoe je met beperkte middelen veel mensen snel kan bereiken om ze te informeren en te verbinden. Maar jongeren worden bijvoorbeeld ook blootgesteld aan online influencers die niet per se hun beste belangen voor ogen hebben.

Marina: “De invloed van social media is een thema dat mij regelmatig bezighoudt en ook wel eens uit mijn slaap houdt”

En daar was dan Luuk Bellemakers, onze tweede spreker. In opleiding voor regisseur voelt hij een sterke behoefte om mensen aan de randen van de maatschappij een stem te geven binnen de muren van de theaterwereld. Zijn nieuwste project (SHY) is een voorstelling waarin we een aantal uren meekijken in het leven van een zoekende jongere in de grote boze buitenwereld. Je kruipt in de huid van de jongen zelf, in zijn binnenwereld, maar zeker ook in de huid van de omstanders, het netwerk. En wat beleef je als publiek, als omstander, bij een jongen die het moeilijk heeft, die de ene keer sympathiek en invoelbaar gedrag vertoont en het volgende moment gedrag laat zien dat afkeer opwekt. Wat doet dat met je automatisme om te helpen en verandert dit wisselende gedrag je invoelend vermogen, je opmerkzaamheid.

Jim: “Ik was getroffen door de moedige manier waarop Luuk alle mooie, maar ook alle pijnlijke en lelijke kanten van zo’n persoonlijk drama heeft willen blootleggen.”

De derde spreker vertelt over een instrument genaamd Mental Health First Aid Training waarmee professionals en vrijwilligers gestructureerd een gesprek aan kunnen gaan met jongeren, een gesprek dat verder gaat dan Hoe gaat het? Peter Beckers (werkzaam bij de preventieafdeling van Mondriaan) is door zijn ervaringen hiermee zo enthousiast geworden dat hij het liefste dit instrument grootschalig zou willen inzetten. Zijn doel hierbij is om burgers te helpen onderling contact te maken, zodat hun geestelijke gezondheid een (wetenschappelijk bewezen) duwtje in de goede richting krijgt. Zeker in het postcovid tijdperk is de ervaring van Peter dat we jongeren extra aandacht en bescherming zouden moeten geven. Uit verschillende landelijke onderzoeken blijkt immers dat jongeren mentaal behoorlijk hebben ingeleverd tijdens de covidcrisis. Herstel kan volgens Peter best een tijd duren.

Jim: “Fijn dat er tegenwoordig zoveel meer aandacht aan dit onderwerp wordt besteed dan vroeger. Maar het leed lijkt er niet minder op te zijn geworden. Er is nog veel te doen”.

De keuze om dit onderwerp te benaderen vanuit deze drie perspectieven – de onderzoeker, de theatermaker en de praktijkprofessional – bleek een gouden greep. Zo werd een brug geslagen tussen wetenschappelijke kennis, expressieve beleving, en de zorgpraktijk. Hiermee werden de onderwerpen die tijdens de avond aan bod kwamen op een veel rijkere manier belicht dan mogelijk was vanuit één enkel gezichtspunt. Dit bleek bijvoorbeeld uit de manier waarop het panel en het publiek zich over de vraag bogen waar een gemeente met al zijn projecten en structuren aan zou kunnen bijdragen om mentale gezondheid bij jongeren te ondersteunen en verbeteren. Kort en goed kwam het neer op laagdrempelige wijze inrichten van ontmoetingsplekken voor jongeren onderling en voor contact van jongeren met medeburgers van alle leeftijden. Bij wijze van spreken zou er op iedere straathoek een inloopmogelijkheid moeten zijn. Waarbij de gemeente een coördinerende en faciliterende rol heeft en de burgers mede-uitvoerders zijn. Er lijkt ook veel ruimte te zijn voor sociale media om een positieve rol te spelen bij het creëren van dergelijke verbindingen. Er wordt zoveel aandacht besteed aan de schadelijke effecten van sociale media dat we gemakkelijk vergeten dat ze ook een bron kunnen zijn van positieve verandering. Nadrukkelijk kwam ook ter sprake dat theatervoorstellingen zoals SHY een belangrijke rol kunnen spelen bij het bespreekbaar maken van mentale gezondheid onder jongeren (en voor ouders) en dat het belangrijk is om dit aan te bieden op scholen. In de praktijk blijkt dat de voorstelling als een makkelijke gespreksstarter werkt. Omdat je niet direct over je persoonlijke ervaringen hoeft te praten maar over de voorstelling.

Marina: “De samenstelling van het panel was divers maar sloot heel mooi aan. Een concept dat om herhaling vraagt. Ik was blij dat ik aanwezig was die avond.”