Een hoopvolle toekomst voor onze jeugd

Een hoopvolle toekomst voor onze jeugd
Geschreven door Joyce Grul

Kunnen jongeren nog wel genieten van jong zijn? Het antwoord korte antwoord is nee. Onderzoek na onderzoek toont aan dat de mentale gezondheid van jongeren afneemt. Dat is ook niet gek met alle ontwikkelingen in de wereld: prijsstijgingen, verslavende social media, de klimaatcrisis, oorlogen die je live kan volgen, de huizencrisis, toenemende armoede en ongelijkheid, prestatiedruk en nog veel meer. Niet alleen jongeren en experts maken zich zorgen, ook ouders zijn bezorgd.

Mentale gezondheid is nét zo belangrijk als fysieke gezondheid maar wordt minder makkelijk besproken en is minder tastbaar voor de omgeving. Er ligt nog steeds een taboe op en jongeren zijn bang voor negatieve sociale gevolgen als ze er open over zijn. De afgelopen jaren geven steeds meer jongeren aan psychische klachten te hebben zoals slaapproblemen, angst- en depressieklachten. Jongeren voelen zich daarnaast vaker eenzaam, neerslachting, somber en ervaren meer stress. Ook wordt er ook een toename van zelfdodingsgedachten en -pogingen geregistreerd.

Wat laten de cijfers precies zien? De achteruitgang in mentale gezondheid is zowel bij tieners als bij jongvolwassenen te zien. In 2021 voelde 18% van de tieners zich psychisch ongezond. In 2022 liet de gezondheidsmonitor jongvolwassenen zien dat 53% van de jongvolwassenen psychische klachten ervaart. Dat is meer dan de helft! Binnen deze groep heeft 30% lichte psychische klachten, 13% matige klachten en 9% ernstige klachten. Psychische klachten komen meer voor bij vrouwen en in stedelijke en zeer stedelijke gebieden. De problematiek neemt bij vrouwen de laatste jaren ook sterker toe dan bij mannen.

De gezondheidsmonitor toont ook aan dat van de jongvolwassenen met psychische klachten, 2 op de 5 zich vaak tot voortdurend beperkt voelt in het dagelijks leven door die klachten. Zo kunnen psychische klachten leiden tot afwezigheid op school of werk. Soms af en toe maar vaak ook regelmatig of voor een langere periode. Ook grijpen sommige jongeren naar alcohol of drugs om hun psychische problemen het hoofd te bieden.

Praten over mentale klachten van jongen is belangrijk, helemaal in de donkere wintermaanden. Want in deze tijd zijn de klachten vaak sterker aanwezig. Toch heeft een kwart van de jongeren met beginnende problemen nog nooit erover gepraat met iemand in diens omgeving. Daarnaast kunnen sommige jongeren geen hulp vinden of ervaren belemmeringen bij het zoeken van professionele hulp. Niet omdat ze niet willen maar omdat ze geen plek willen innemen van iemand anders die het ook nodig heeft, zijn de therapiekosten hoog of verwachten ze dat mentale klachten worden weggewuifd door professionals.

Het is dus belangrijk dat wij nu gaan investeren in de mentale gezondheid van jongeren. Niet alleen voor hun gezondheid nu, maar ook omdat zo de kans op toekomstige problemen kan worden verkleind. 63% van de psychische aandoeningen van waar mensen later in hun leven mee kampen begint voor de leeftijd van 25 jaar. In 35% van de gevallen begint dit al voor het 14-de levensjaar. Door te investeren kan je voorkomen dat de jeugd op latere leeftijd kans heeft op slaapproblemen, depressieve stoornissen, middelengebruik en suïcidaliteit. Nu investeren in mentale gezondheid vermindert dus de vraag naar zorg later. Zo helpen wij ook de jeugd-ggz in de toekomst beter toegankelijk houden voor jongeren met ernstige mentale problematiek.

De volgende vraag is; hoe gaan wij nu investeren in de mentale gezondheid? Een gemeente kan verschillende dingen doen zoals bijdragen aan bewustzijn, erkennen van de urgentie, bijdragen aan een gezonde omgeving (beweging, gezonde voeding, leefomgeving etc.), bekostigen van hulp en het vergroten van de zichtbaarheid van informele en betaalbare hulp.

Daarenboven kan de gemeente ook bijdragen een mogelijkheden voor sociale interactie en zinnige vrijetijdsbesteding. M:OED’s inziens is dat waar de gemeente op in moet zetten. Maastricht mist namelijk toffe plekken waar jongeren bij elkaar kunnen komen, vooral jongeren onder de 18 jaar, jongeren die niet studeren bij een hoger onderwijsinstelling en queer jongeren. De afgelopen jaren zien wij een achteruitgang van de mogelijkheden. De Mandrill is een aantal jaar geleden verdwenen en hetzelfde gebeurt nu met Landbouwbelang. Verder wil het realiseren van een vrijhaven vooralsnog niet lukken, terwijl dit al vanaf 2020 wordt geprobeerd. Goede initiatieven moeten ontzettend veel moeite doen om steun te krijgen van de gemeente en dan lukt het vaak nog niet. De dansfeesten zonder alcohol voor jongeren, zoals Pure Mestreech en Kingsnight van Code043, zijn allang verleden tijd en hebben ook alleen op incidentele basis plaatsgevonden. Ten slotte, LEFteam biedt een plek voor jongeren gedurende dag, maar waar zijn de plekken in de avonden en weekenden?

Jongeren hebben nog een heel leven voor zich. Een leven dat zich vooral buiten de telefoon en sociale media moet afspelen. Dus gemeente; investeer in mogelijkheden voor sociale interactie en zinnige vrijetijdsbesteding en ondersteun de initiatieven die willen bijdragen.

Zit je niet zo lekker in je vel of herken je de symptomen die hierboven zijn beschreven? Weet dan je bent niet alleen! Kijk op de website: https://www.heyhetisoke.nl voor tips en hulp. Of ga naar @ease in Maastricht voor een gratis en anoniem gesprek. Je kunt gewoon langskomen of chatten.

De bovenstaande cijfers zijn samengevat vanuit verschillende bronnen o.a. registraties huisartsen, jeugdmonitor van het CBS, gezondheidsmonitor COVID-19 RIVM, Nederlands Jeugdinstituut, gezondheidsmonitor jongvolwassen 2022 GGD GHOR, en Trimbos.

Andere hulp nodig? Kijk dan ook op:
Bel of chat met 113 zelfdoding preventie
Moti4 verslavingspzorg voor jongeren (ook in Maastricht)
Bel, chat of mail met een preventiewerker van Mondriaan voor al je vragen over een middel en/of verslaving (Zuid Limburg)
Bel, chat of mail met de luisterlijn (24/7)
Of ga op bezoek bij je huisarts